Weet jij waar het leer van je schoenen vandaan komt? Of van die mooie leren tas? Grote kans dat het gebruikte leer afkomstig is uit Pakistan. Pakistan is een van de grootste leerproducenten ter wereld. Helaas zijn de omstandigheden waaronder het leer in Pakistan geproduceerd wordt erg slecht. De werknemers maken lange dagen tegen veel te lage lonen. Ook kampen veel werknemers met zware gezondheidsproblemen, doordat ze moeten werken met giftige stoffen en onveilige machines.
De dierenhuiden worden omgezet in leer in het zogeheten wet-blue proces. Grote houten tonnen worden gevuld met water en chromaat, een zoutverbinding van het metaal chroom. Deze tonnen draaien 2 tot 24 uur rond. De werknemers staan op blote voeten en zonder beschermende kleding in deze natte en extreem warme omgeving en ademen de giftige chroomdampen in. Ze krijgen daardoor luchtwegproblemen en huidinfecties. Als de huiden uit de tonnen komen zijn ze blauw, vandaar de naam wet-blue. De huiden worden uitgespoeld en soms opgerekt, daarna worden ze voorbereid voor het verfproces. Hiervoor moeten ze door een machine worden gehaald die er voor zorgt dat de huiden overal even dik zijn. Uit onderzoek is gebleken dat bij een derde van de fabrieken deze machines niet voldoende beschermend zijn, waardoor het nog wel eens voorkomt dat werknemers hun armen of handen verliezen bij het bedienen van de machines.
De huiden worden vervolgens geverfd en ingevet om soepel te worden. Daarna worden de huiden gedroogd. Een deel van dit leer wordt direct geëxporteerd en het andere deel wordt in Pakistan verder verwerkt tot een product.
De Europese Unie heeft speciale handelsafspraken met Pakistan (en ook een aantal andere ontwikkelingslanden) om producten tegen lage invoertarieven op de Europese markt te brengen, daar zijn dan weer voorwaarden op het gebied van milieu en mensenrechten aan verbonden. Echter wordt er niet voldoende gecontroleerd of deze wel zorgvuldig worden nageleefd.
Ook moet de Pakistaanse overheid regelgeving op het gebied van gezondheid, veiligheid etc. implementeren en natuurlijk controleren of het wordt nageleefd.
Europese bedrijven die handelen in leer of leerproducten uit Pakistan zouden goed moeten uitzoeken onder welke omstandigheden hun producten worden gemaakt en hoeveel de werknemers hiervoor betaald krijgen. Ook kunnen ze eisen stellen aan de fabrieken waar ze mee samen werken. Als consument hebben we daar natuurlijk weinig zicht op, maar je zou voor aanschaf kunnen informeren bij de leverancier waar het leer vandaan komt en waar de producten zijn gefabriceerd.
Blijft natuurlijk de vraag: hoe duurzaam is leer nou eigenlijk?
Leer dat op bovenstaande manier wordt geproduceerd is naar mijn idee niet echt duurzaam, ook niet als de regels beter zouden worden nageleefd. Er wordt daar veel vee gefokt alleen al voor de leerproductie. Daar komt nog bij dat er veel chemicaliën worden gebruikt tijdens het productieproces. Ook is er in die landen als Pakistan geen goede oplossing voor al het verontreinigde afvalwater wat ontstaat bij het productieproces.
Wat is dan het alternatief?
Kunstleer (gemaakt van PU of PVC) is naar mijn idee ook geen goed alternatief, aangezien dit ook erg milieuvervuilend is. Niet alleen door het chemische proces dat er aan vooraf gaat, ook omdat het plastic er heel lang over doet om afgebroken te worden. Persoonlijk vind ik kunstleer ook niet dezelfde uitstraling en draagcomfort hebben als echt leer.
Als alternatief zou je ook nog kunnen kiezen voor Vega leer (plantaardig), gemaakt van bijvoorbeeld ananas, appel of bananenblad. Echter geeft dat toch een hele andere structuur dan gewoon leer en wordt het nog niet heel veel toegepast. Het is wel in opkomst en misschien dat ik iets tegen kom wat een goed alternatief zou kunnen zijn, dan zal ik dat zeker publiceren.
Het blijft wat mij betreft toch lastig om een goed alternatief te vinden voor leer. Mijn eigen voorkeur gaat voor nu dan ook uit naar hergebruikt leer of ecologisch gelooid leer als bijproduct van de vleesindustrie.
Wat we als duurzaam zien, hangt natuurlijk af van wat we binnen alle duurzame mogelijkheden het belangrijkst vinden. Verduurzaming kan op allerlei manieren plaatsvinden. Je kunt je wat meer richten op milieu-impact ( bijv. in de vorm van materiaalgebruik, productie, transport en verpakkingen), op eerlijke arbeidsomstandigheden, op dierenwelzijn enz. Allemaal zijn ze natuurlijk belangrijk, echter is het in de tijd van nu lastig om het helemaal goed te doen. Als iedereen iets doet, op basis van wat hij/zij binnen alle duurzame mogelijkheden het belangrijkst vindt, komen we steeds een stapje verder. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we allemaal gewoon maar leer moeten blijven kopen of juist helemaal niet meer mogen kopen, maar het is belangrijk om er wat bewuster mee om te gaan. Bijvoorbeeld door je af te vragen of het leer van het favoriete product dat je graag wil aanschaffen bijvoorbeeld ecologisch gelooid is en of het op een verantwoorde manier is geproduceerd. Echter kom je daar helaas niet altijd achter. Mocht je iets van leer willen aanschaffen, ga er dan zorgvuldig en zuinig mee om, zodat het in ieder geval een lange levensduur heeft.
Zelf heb ik een voorliefde voor echt leer en zal daarom op zoek gaan naar goede producten. Zodra ik goede alternatieven heb gevonden zal ik deze publiceren.